Wie met stamboomonderzoek terechtkomt in de periode voor de burgerlijke stand (1811), is voor de basisgegevens afhankelijk van doop-, trouw- en begraafregisters.

Het opstellen van dergelijke bronnen is mensenwerk, dus je moet altijd bedacht zijn op fouten of omissies. Dat geldt zelfs voor de akten van de burgerlijke stand. Het zijn lang niet altijd cruciale zaken, maar soms kan het onderzoek vastlopen omdat bepaalde inschrijvingen verloren zijn gegaan.

Doopregister Zwartsluis

In het Nederduitse Gereformeerde doopregister van Zwartsluis uit de periode 1657-1731 zijn meerdere voorbeelden te vinden van informatie die verloren ging. Dat hield verband met de werkwijze. De doopinschrijvingen werden namelijk eerst op kladjes genoteerd voordat ze in het register werden opgenomen. In Zwartsluis gebeurde dat ook wel door de schoolmeester. In het doopregister lezen we namelijk het volgende: ‘Anno 1705. Dese volgende [doopinschrijvingen] zijn mij, W. Kramer, schoolmeester, ter hand gestelt om alhyr ingeschreven te worden uyt oude kladden.’ Er wordt niet uitgelegd waarom dat nodig was. Misschien was een ouder register verloren gegaan, of waren de kladjes überhaupt nog niet verwerkt. Wel is duidelijk dat ze niet op een chronologisch logische plek in het doopregister zijn opgenomen.

Schoolmeester Willem Jansz Kramer

De bovengenoemde aantekening was toegevoegd door Willem Jansz Kramer, die op 20 januari 1705 werd aangesteld tot schoolmeester van Zwartsluis. Hij verving de kort daarvoor overleden Jacobus van Apperloo. Voordat Willem in Zwartsluis terechtkwam, was hij enige tijd schoolmeester in het Drentse Hoogeveen.

De doopinschrijvingen die door hem ‘uyt oude kladden’ werden toegevoegd, hadden betrekking op de jaren 1657-1664. Dus ruim voor de aanstelling van Willem Kramer als schoolmeester. Daarnaast was hij niet opgegroeid in Zwartsluis. Daardoor kon de schoolmeester niet zomaar op zijn geheugen terugvallen wanneer de informatie op de kladjes te beperkt was. Vooral de naam van de moeder lijkt met enige regelmaat te ontbreken. In die gevallen noteerde Willem alleen de naam van de vader, of verklaarde hij heel expliciet ‘de naam der moeder is mij onbekent.’

Hoewel dit vervelend kan zijn, hoeft je onderzoek hierdoor niet meteen op een dood spoor te belanden. Lastig wordt het, wanneer Willem Kramer alleen de voornaam van een kind weet, en niet de namen van de ouders. Of wanneer hij noteert ‘nog 3 gedoopt, maar de namen vergeten’.

In dit geval is het gelukkig duidelijk dat de gegevens in het doopregister van Zwartsluis incompleet zijn. Incidentele inschrijvingen die over het hoofd zijn gezien, vallen echter veel minder goed op. Kijk dus ook altijd kritisch naar de bron die je gebruikt. Het ontbreken van gegevens bewijst namelijk lang niet altijd dat iets niet is gebeurd, of dat je een ander register moet raadplegen.

Bron: FamilySearch.