Sinds de invoering van de burgerlijke stand (1811) bestaan er voor wat betreft de hier centraal staande familie twee officiële schrijfwijzen van de familienaam: Van Bourgondiën en Van Bourgonje. Het aantal spellingvarianten in oudere bronnen is nog vele malen groter.
Bij de familienaam ‘Van Bourgondiën’ lijkt het op het eerste gezicht te gaan om een zogenoemde herkomstnaam. Dat is zeker mogelijk. Er vestigen zich al eeuwenlang buitenlanders in Nederland, waaronder ook personen uit Bourgondië.
Herkomstnamen kunnen onder andere verwijzen naar de plaats, regio, provincie of het land waar iemand vandaan kwam. De oudste en meest voorkomende vorm bestaat uit een combinatie van het voorzetsel ‘van’ en een toponiem. Tot deze groep kan ook de familienaam ‘Van Bourgondiën’ worden gerekend.
Gewapend met deze kennis is het nog niet gelukt om vast te stellen wanneer de stamvader van de familie Van Bourgondiën zich in Nederland vestigde. De oudst bekende leden van de familie woonden reeds in het laatste kwart van de zestiende eeuw in Bennebroek en Heemstede, en van enige relatie met Bourgondië is op dat moment niets te merken.
Er zijn ook nog geen tekenen die er op wijzen dat we eigenlijk met een adresnaam te maken hebben. Het onderscheid tussen herkomstnamen en adresnamen is lang niet altijd goed te maken. Het laatstgenoemde type verwijst in ieder geval naar de woonplek, bijvoorbeeld een kasteel, boerderij of huis in de stad. Zo waren er in Dordrecht in de vijftiende en zestiende eeuw twee huizen met de huisnaam ‘Bourgondiën’, maar van enige connectie met de in Heemstede woonachtige familie Van Bourgondiën is nog niets gebleken.
Bronnen
- R.A. Ebeling, Voor- en familienamen in Nederland. Geschiedenis, verspreiding, vorm en gebruik (‘s-Gravenhage 1993).
- Leendert Brouwer, ‘In de Aap gelogeerd. Hoe huis- en herbergnamen achternamen werden’, in: Gen.magazine jrg. 22 nr. 4 (december 2016) 50-54.
- Website CBG Familienamen.